Whisky, sterkedrank van graan

Over het ontstaan van whisky als sterkedrank bestaat heel wat onduidelijkheid en verwarring. Een ding is zeker: in Schotland wordt deze drank al sinds 1494 vervaardigd. Maar laten we eerst eens nader inzoomen op de geschiedenis.

Geschiedenis van whisky: levenswater van de eeuw

De Arabieren brachten de distilleerkunst richting Europese sferen en steden. In de elfde eeuw werd een eenvoudige distillatietechniek toegepast door monniken uit Europa. Aanvankelijk was het doel om wijn te distilleren, zodat men Aqua Vitae verkreeg. Deze benaming? Die is Latijns voor “levenswater” maar de term kennen we bij ons ook wel als ‘eau-de-vie’. Vermoedelijk waren het de Ieren die de distillatietechniek met enige trots inluidden in Schotland. Het klimaat in Noord-Europa bleek ongeschikt voor het verbouwen van druiven en ter vervanging begon men gefermenteerde granen te gebruiken. Gerst, zeg maar. Zo verkregen talloze producenten een sterkedrank die nog eens smaakvol was ook. Een opportuniteit was geboren! In het Keltisch werd de drank uisge beatha genoemd, ook de vertaling voor “levenswater”. Toen Britten het Ierse rijk veroverden, werd de naam veranderd naar fuisce. En daarna naar whiskey.

Ook bij dit soort sterkedrank was er veel vertrouwen in haar geneeskrachtige werking. Een knotsgekke dichter met Schotse nationaliteit – James Hogg – beweerde dat een dagelijkse hoeveelheid whisky per dag garant stond voor een eeuwig leven. Het was trouwens ook op Schotse bodem waar whisky aan populariteit winde. Vanaf het jaar 1707 viel Schotland onder de Engelse wet. Daardoor vonden de Engelsen dat zij maatregelen mochten nemen inzake de whiskyproductie. Accijnzen werden geheven, waardoor het illegaal stoken van whisky als het ware een hobby werd. Al deze illegale whiskydistilleerderijen werden opgedoekt door Engelsen van hogere klasse.

Naarmate de productie van whisky evolueerde, werd deze ook ingedeeld in verschillende soorten. Dan heb ik het over graanwhisky, malt whisky, en single malt whisky. Bij deze laatste kunnen we opnieuw een onderverdeling maken. Deze gebeurt op basis van de geografische ligging van de distilleerderij. De vier grote groepen hierbij zijn Highland malt, Lowland malt, Islay malt en Campbeltown malt.

Whisky? Whiskey?

In dode momenten, eventueel tijdens het drinken van een heerlijk glas whisky, is het leuk dit weetje te kunnen vertellen aan je vrienden. Vaak zal je whisky op de fles ook geschreven zien staan als whiskey en dit heeft alles te maken met de origine van de whisky. Bij Schotse en Canadese whisky zie je gewoon whisky op het etiket, Ierse en Amerikaanse whisky zie je geschreven staan als ‘whiskey’. Tenzij je dit onderscheid wil maken of niet weet wat de oorsprong is van een whisky, schrijf je het in het Nederlands altijd zonder de e.

Varianten

Een naam die jou ongetwijfeld bekend in de oren klinkt, is Bourbon. Deze is ontstaan in Bourbon County, een district gelegen tussen Virginia en Kentucky. Veel vermeende kenners achten het geliefde Jack Daniel’s een soort bourbon. Ten onrechte, want dit gekende merk is een Tennessee whiskey. Jack Daniel’s  is een Amerikaans soort whisky. Het verschil met zijn Schotse variant? Amerikaanse whiskysoorten worden gemaakt op basis van maïs, in plaats van gerst.